Materiały z których szyje się odzież roboczą i ochronną

Materiały z których produkowana jest odzież robocza, ochronna, zawodowa i służbowa

O cechach odzieży roboczej decydują przede wszystkim cechy materiałów, z których odzież jest wykonana:

• rodzaj włókien naturalnych i domieszka włókien specjalistycznych,
• grubość (gramatura) materiału,
• rodzaje materiałów (tkanin i dzianin) oraz rodzaje splotów włókien,
• odpowiednie wykończenie lub impregnowanie.  

---

Surowce naturalne z których wytwarza się włókna to przede wszystkim bawełna oraz rzadziej w przypadku odzieży roboczej len czy wełna.

Włókna sztuczne produkowane są z surowców występujących w przyrodzie – jak celuloza. Do włókien sztucznych zaliczamy wiskozę i pochodne lyocell czy tencel.

Włókna syntetyczne produkowane z włókien nie występujących w przyrodzie. Do włókien syntetycznych zaliczamy przede wszystkim poliester, poliamid, akryl.

• Bawełna [CO] - Bawełna jest podstawowym włóknem używanym w produkcji odzieży roboczej. Jest to włókno naturalne o silnych właściwościach higroskopijnych, dobrej odporności na alkalia, dużej odporności na rozciąganie oraz dobrej przepuszczalności powietrza oraz bardzo dobrych właściwościach termoizolacyjnych i większej odporności na przepalenie niż tkanin z domieszka tworzyw poliestru czy nylonu. Włókna bawełniane nie elektryzują się i są podstawowym surowcem do wyrobu tkanin na odzież elektrostatyczną. Wadą tkanin bawełnianych jest słaba odporność na rozerwanie (żeby zniwelować ten czynnik należy kupować ubrania robocze bawełniane z tkanin o średniej i wysokiej gramaturze oraz o splotach złożonych np Ring Spun (koszulki) czy wzmacnianych Rip-Stop (spodnie), mała odporność na długotrwałą wilgoć, szybkie brudzenie się, a także długi czas schnięcia upranej odzieży.
  • Bawełna Open-End
  • Bawełna czesana Ring Spun
• Poliester [PL/PES] - Poliester ma duże zastosowanie w przemyśle odzieżowym. Poliester jest bardziej szorstki w dotyku i jest lżejszy od poliamidu. Jest to najtańsze włókno syntetyczne i dobrze łączy się z innymi włóknami. Poprawia właściwości tkaniny, która mniej się gniecie, jest odporniejsza na tarcie, bardziej wytrzymała od bawełny i nie kurczy się w praniu. Dużym atutem poliestru są jego właściwości hydrofobowe, czyli niski wskaźnik pochłaniania wilgoci - ubrania dłużej pozostają "czyste" dzięki temu ze nie chłoną potu tak jak ubrania bawełniane. Poliester jako jedyny wśród włókien syntetycznych jest odporny na działanie promieni słonecznych. Wady poliestru - elektryzuje się i topi w wysokiej temperaturze (nie nadaje się na odzież antyelektrostatyczną i np. dla operatorów szlifierek), nie jest to materiał higroskopijny (ubrania robocze nie wchłaniając potu, szybko się nagrzewają zwłaszcza w upalne dni - nie jest to materiał dobry szczególnie na kombinezony robocze dla pracowników pracujących w klimatyzowanych pomieszczeniach i latem w słoneczne dni). Poliester jest włóknem mniej wytrzymałym od poliamidu. ​Poliester jest surowcem z którego wykonuje się włókna: polarowe, CoolMax®. 
  • Trevira CS - Struktura makrocząsteczki polimeru z jakiej zbudowany jest poliester Trevira CS, stwarza niepalność, która jest mocno, na trwale umieszczona w makrocząsteczce. Ani pranie, ani żadna inna obróbka nie spowoduje zaniku niepalności materiału wykonanego z Treviry CS.
• Poliamid (nylon) [PA] - Włókna poliamidowe charakteryzują się najwyższą wytrzymałością na rozciąganie i ścieranie ze wszystkich włókien syntetycznych. Oprócz tego poliamidy odporne są na działanie środków chemicznych i starzenie. Wadą włókien poliamidowych jest mniejsza odporność na ciepło i światło słoneczne niż włókien poliestrowych, słabą odporność na kwasy i plamy. Z poliamidu produkowane są włókna elastyczne, takie jak strecz
• Materiały mieszane bawełna + poliester i bawełna + poliamid - tkaniny nowej generacji, składające się z bawełny i włókien poliestrowych bądź poliamidowych, charakteryzujące się zwiększoną odpornością na uszkodzenia mechaniczne. Struktura tych tkaniny, dzięki gęstemu splotowi, stanowi bardzo dobrą ochronę przed drobnymi zanieczyszczeniami i brudami oraz ułatwia pranie. Odzież robocza z tkanin mieszanych jest przede wszystkim odzieżą lekką - gramatura materiałów przeważnie nie przekracza 300 g/m²
  • ​65% poliester / 35% bawełna - tkaniny poliestrowo-bawełniane [POLY COTTON] typu klopman (pierwotnie opracowana przez Klopman International) Tkaniny są najbardziej popularnym materiałem na ubrania robocze i zawodowe w branży BHP. Mieszanka ta jest dostępna w gramaturach najczęściej od 150 gm/m² do 250 g/m² (masymalne gramatury dla tego typu tkanin to ok 300 g/m²), o różnych splotach: płóciennym (Canvas), skośnym (twill / diagonalnym), satynowym [polisatyna], panama czy rip-stop. Poza bogatą paletą kolorów do wyboru są także drukowane paski w różnych wersjach kolorystycznych i wykończenia specjalne. Tkaniny tego typu przeznaczone zwłaszcza na odzież medyczna i gastronomiczną nazwane są tkaniami elanobawełnianymi (od od polskiej handlowej nazwy poliestru - elany). Tkanina elanobawełniana o gramaturach 165-185 g/m² z przeznaczeniem na odzież medyczną jak również dla przemysłu spożywczego, piekarniczego i branży gastronomicznej jest odporna na chlorowanie jak i wysoką temperaturę prania przemysłowego do 95^oC (wyłacznie kolor biały) i do 75-85^oC (pozostałe kolory). Tkaniny typu klopman z przeznaczeniem na typową kolorową odzież roboczą występują zarówno w wersji przeznaczonej do prania w 60^oC jak również w wersji prania przemysłowego w wysokich temperaturach do 85^oC.
  • Od 50% bawełna 50% poliester do 80% bawełna 20% poliester (najczęściej 60% Bawełna, 40% Poliester)  - Tkaniny bawełniano-poliestrowe mające zniwelować wadę tkanin typu klopman przy jednoczesnym zachowaniu najlepszych cech bawełny i poliestru. Proporcjonalna i odwrócona proporcja zawartości bawełny i poliestru sprawdza się przede wszystkim w odzieży letniej oraz odzieży monterskiej dla pracowników nie narażonych na zabrudzenie ubrań np dla operatorów maszyn pracujących w halach produkcyjno-montażowych.
• Włókna celulozowe
  • ​Wiskoza (argona) i materiały mieszane wiskozy z poliestrem, włóknami aramidowymi. Wiskoza to włókno sztuczne składające się głównie z celulozy, którą pozyskuje się przede wszystkim z drewna. Tkaniny z wiskozy mają właściwości zbliżone do bawełny, a w dotyku przypominają jedwab. Są materiałem termoregulującym i przewiewnym, wchłaniającym wilgoć, miękkim, elastycznym i przyjaznym w dotyku.
    • ​Wiskoza FR ( Lenzing FR ) - wizkoza o właściwościach trudnopalnych (Flame Resistant)
  • Lyocell (Tencel) i materiały mieszane z poliestrem lub bawełną - Lyocell jest produkowany z celulozy drzewnej drewna eukaliptusowego.  Lyocell ma znakomite właściwości oddychające. Jego włókna pochłaniają wilgoć oraz regulują temperaturę, dzięki czemu tkanina nadaje się na każdą porę roku, a dodatkowo jest bardzo wytrzymała, nawet gdy zmoknie. Lyocell pochłania o połowę więcej wilgoci niż bawełna i znacznie szybciej oddaje ją na zewnątrz. Odzież, która składa się z mieszanki zawierająca między 35%-50% czystego włókna Tencel doskonale reguluje proces odparowania nadmiaru wilgoci, regulując gospodarkę cieplną organizmu. Takie właściwości materiału pomagają użytkownikowi zachować optymalną temperaturę ciała.
  • Rayon i materiały mieszane - Rayonu posiada prawie te same walory estetyczne co jedwab naturalny. Jest jest zdecydowanie bardziej wytrzymały i odporny od delikatnego jedwabiu. Rayonu bardzo dobrze układa się na sylwetce. Stosowany jest min w specjalistycznej termoaktywnej bieliźnie trudnopalnej dla straży pożarnej i służb mundurowych. 
  • Modal   
• ​Włókna akrylowe - włókna syntetyczne, których głównym składnikiem jest akrylonitryl. Zależnie od składu mają różne właściwości. Włókna akrylowe są mniej wytrzymałe na rozciąganie, zginanie i skręcanie niż włókna poliamidowe i poliestrowe, są nieodporne na ścieranie, wykazują natomiast doskonałą odporność na działanie światła, nie ulegają działaniu wielu rozpuszczalników organicznych. (np. chloroformu), nie atakują ich insekty i mikroorganizmy; 
  • Modakryl [MODAC] oraz mieszanki [MODAC + CO] zawartość akrylonitrylu jest mniejsza niż 85% - Ognioodporny akryl - specjalna odmiana włókien akrylowych występuje jako składnik ubrań trudnopalnych szczególnie przeznaczonych dla odlewników, spawaczy i strażaków. Wyjątkowe właściwości ognioodporne tkanin z zawartością modakrylu nie zmniejszają się wraz z upływem czasu i liczby prań.
  • Poliakryl [PAC] (Poliakrylonitryl) [PAN] włókno syntetyczne zawierające co najmniej 85% akrylonitrylu o sporej wytrzymałości mechanicznej i termicznej. Wykorzystywane jako zamiennik naturalnej wełny w rękawicach, grubych czapkach, zimowych koszulach roboczych, swetrach i szalikach. Włókno ma skłonność do ładowania elektrostatycznego, niska higroskopijność. Akryl w znacznie mniejszym stopniu niż wełna izoluje ciało przed niską temperaturą i wiatrem.
• Włókna węglowe, szklane, krzemowe (ceramiczne), bazaltowe
  • ​Włókna węglowe - wykorzystywane w odzieży antyelektrostatycznej 
  • Włókna szklane - wykorzystywane w produkcji osłon spawalniczych oraz w jako skladnik tkanin przenaczonych na odzież ochronną dla hutnictwa i pożarnictwa.
  • Włókna krzemowe - Tkanina z włókien krzemowych wytrzymuje krótkotrwałe działanie temperatury do 1200^oC oraz stałą pracę w temperaturze 900^oC.  Tkaniny krzemowe wykorzystuje się m.in. do produkcji ekranów cieplnych i kurtyn przeciwpożarowych, osłon przeciw odpryskom stopionych metali, a także osłon kabli i przewodów maszyn znajdujących się w niewielkiej odległości od źródeł ciepła. Ponadto, z tkanin krzemowych wykonuje się izolacje cieplne maszyn i instalacji przemysłowych orazogniochronną odzież ochronną.
  • Włókna bazaltowe - przędze bazaltowe stosowane są w przypadku zastosowań w tkaninach o podwyższonych wymaganiach temperaturowych niż włókna szklane oraz gdy wymagana jest wysoka odporność chemiczna na działanie środowiska kwasowego i zasadowego. Ich temperatura topnienia jest na poziomie 1450 ± 150°C. W temperaturze poniżej 400°C włókna bazaltowe tracą tylko 20% swojej wytrzymałości, podczas gdy włókna szklane typu E – więcej niż 50% wytrzymałości. Tkaniny z włókien bazaltowych świetnie nadają się do ochrony przed ogniem, ciepłem i jako bariery dźwiękochłonne.
• Inne tworzywa wykorzystane w odzieży roboczej
  • Polipropylen (PP) - Polipropylen jest bardzo lekki, nie chłonie wilgoci oraz dzięki kanalikom kapilarnym, odprowadza wodę poza tkaninę. Polipropylen wykorzystywany jest jako dodatek do tkanin odzieży i bielizny termoaktywnej (bluzy, koszulki, skarpety). Minusem PP jest to, że włókna te niszczą się pod wpływem promieniowania UV.
  • Polietylen (PE) giętkie, plastyczne włókno zapewniające dobrą odporność chemiczną. Z polietylenu wykonuje się przede wszystkim odzież jednorazową i krótkiego użytkowania jak fartuchy, czepki jednorazowe, bluzy oraz zarękawki i nałokietniki.
  • Poliuretan (PU) - Poliuretan należy do włókien elastomerowych, które są ważnym składnikiem każdego elastycznego materiału. Bardzo trwały, nie gniecie się i zachowuje kolor. Z poliuretanu wykonuje się min powłoki zewnętrzne kurtek zimowych i przeciwdeszczowych wykonanych z tkanin poliestrowych i poliamidowych. Z żywic poliuretanowych produkuje się tzw. sztuczną skórę wykorzystywaną w branży odzieżowej.
  • ​Polichlorek winylu (PCV) - szeroko wykorzystany zwłaszcza jako powleczenie zewnętrzne w odzieży przeciwdeszczowej, obustronne w odzieży chemicznej. Stanowi również skład mieszanek wodoodpornych w odzieży wodochronnej.
  • Spandex (Elastan EL) - Spandex jest tkaniną elastyczną, rozciągliwą, która nie ogranicza ruchów. Jest też gładki, lekki, miękki i odporny na zabrudzenia. Nie elektryzuje się a dzięki swojej elastyczności posiada bardzo dobre właściwości oddychające. Tkanin przeznaczonych na odzież roboczą zazwyczaj nie produkuje się z samego spandeksu, lecz splata się go z innymi włóknami. Wadą tkanin z udziałem spandexu jest słaba odporność na ciepło.
  • PBT - tereftalan polibutylenu o właściwościach rozciągliwych podobny do spandeksu. Ma mniejszą rozciągliwość od spandexu ale cechuje się doskonałą odpornością na chlor i odpornością na promienie słoneczne.
  • PBI - Polibenzimidazol to organiczne włókno o wysokich parametrach technicznych, właściwościach ognioodpornych i stabilności chemicznej. Początkowo opracowane przez firmę Celanese dla prowadzonego przez NASA programu lotów kosmicznych Apollo. Włókno PBI nie pali się, nie rozpuszcza ani nie stanowi paliwa dla ognia. Włókno posiada momentową odporność na temperaturę 450°C i stałą odporność na temperaturę > 310°C. Temperatura rozkładu, w której włókno PBI zaczyna tracić swoje właściwości, wynosi 720°C, co znacznie przewyższa wyniki osiągane przez meta-aramidy i zapewnia doskonałą ochronę przed penetracją oraz wysoką temperaturę. Cechuje się doskonałą odpornością na kwasy, rozpuszczalniki i inne chemikalia przy dodatkowej odporności na promieniowanie UV

Materiały gotowe przeznaczone na odzież roboczą, ochronną i reklamową

• Tyvek®
• CoolMax® - włókno poliestrowe opracowane przez koncern DuPont przeznaczone do produkcji bielizny termoaktywnej. Jego głównym zadaniem jest zapewnianie dobrej wentylacji ciała i utrzymywanie suchej powierzchni skóry. Budowa włókna zapewnia znacznie lepszą, w porównaniu do włókien naturalnych (np. bawełny), oddychalność oraz odprowadzanie wilgoci z powierzchni ciała.
• Taffeta (tafta) - cienka i gładka poliestrowa tkanina przeznaczona do szycia podszewek. Dzięki dodatkowym wykończeniom z PU, PVC, WR i oddychającym może być również użyta do produkcji wierzchniej warstwy odzieży zimowej i przecideszczowej. 
• Ortalion - poliestrowa tkanina bardzo lekka, a jednocześnie wytrzymała i mocna. Tkanina podobna do taffety z dodatkową apreturą wodoodporną. Świetnie sprawdza się jako ochrona przed deszczem w przeciwdeszczowej odzieży roboczej i kurtkach roboczych. 
• SMS - Spunbond Meltblown Spunbond trójwarstwowa włóknina. Składa się z górnej warstwy polipropylenu spunbond, środkowej warstwy polipropylenu typu meltblown i dolnej warstwy polipropylenu spunbond. Tkanina wykorzystana na jednorazową odzież dla branży medycznej. Typowe zastosowania to serwety chirurgiczne, maski chirurgiczne, fartuchy jednorazowe, okłady do sterylizacji, jednorazowe prześcieradła dla pacjentów.
• PIQUÉ - dzianina bawełniana i bawełniano-poliestrowa typu pique (pika)  - Materiał używany głównie przy produkcji koszulek polo. Dzianina ta charakteryzuje się wyraźnym, widocznym splotem, jednak ma płaską powierzchnię, dzięki czemu nadaje się do znakowania za pomocą różnorodnych metod.
• OXFORD - Bardzo trwała i mocna tkanina o widocznych włóknach oraz splocie plecionki. Doskonale nadaje się do produkcji koszul. Tkaninę oxford można poddać znakowaniu np. metodą haftu.
• Dederon - Tkanina poliestrowa poznaczona na damskie fartuszki medyczne/gastronomiczne
• Polar - miękka i ciepła dzianina poliestrowa. Polar jest syntetyczną dzianiną, wytworzoną zwykle w 100% z poliestru. Jego cechą charakterystyczną jest to, że posiada bardzo dobre właściwości termoizolacyjne, lepsze nawet niż wełna, a co najlepsze, po zmoczeniu nie traci tych właściwości.  Idealnie nadaje się zarówno jako element odzieży wierzchniej jak i dodatkowej, izolacyjnej noszonej zwłaszcza pod roboczą odzieżą wierzchnią. Dzianina polarowa jest ponadto hydrofobowa, a więc zawiera włókna, które przynajmniej w początkowym stadium, zapobiegają dostawaniu się wilgoci do środka. Materiał ten natomiast jest paroprzepuszczalny, w związku z czym osoba go nosząca nie poci się nadmiernie. Przy licznych zaletach polar posiada też wady. Nie chroni przed intensywną wilgocią - w trakcie opadów niezbędne jest wiec dodatkowe okrycie wierzchnie. Nie chroni również przed wiatrem. Tradycyjne polary poliestrowe są również łatwopalne w związku z tym nie można ich wystawiać na bezpośrednie działanie iskier i ognia. Polar poliestrowy jest materiałem zdolnym do gromadzenia elektryczności statycznej. Polary jako odzież ochronna sprawdzają się idealnie w czystych warunkach pracy oraz jako odzież dodatkowa zakładana pod odzieżą roboczą. Polar najczęściej wykorzystywany jest do produkcji roboczych bluz i kamizelek a także koszul, czapek i rękawiczek. Pełni również ważną rolę jako warstwa ociepliny w kurtkach roboczych czy roboczych bluzach ocieplanych. Zaawansowane robocze bluzy polarowe posiadają dodatkowe wzmocnienia z materiału takiego jak Cordura (Oxford), Softshell, Taffeta na ramionach, łokciach czy w formie dodatkowej wewnętrznej podszewki. Dla branż wymagających specjalnej ochrony przeznaczone są polary wykonywane z specjalnych dzianin trudnopalnych i antyelektrostatycznych (polary strażackie, dla spawaczy czy polary ESD) - poliester zastąpiony jest tutaj bawełną, modakryl-em i włóknem węglowym lub do poliestrowych dzianin polarowych dodawane jest włókno węglowe.
  • Mikropolar - Wykonany jest w ten sam sposób, co zwykły polar, ale z mikrofibry, przy użyciu najcieńszych włókien. Dzięki temu uzyskuje się cieńszą teksturę o dobrych właściwościach termoizolacyjnych.
• Sherpa - gruba dzianina z poliestru, akrylu lub bawełny, najczęściej używana jako ocieplana podszewka bluz, kurtek, ocieplanych koszul roboczych i innej zimowej odzieży wierzchniej. Ma gruby futerkowy włos i puszysty, gęsty wygląd przypominający wełnę. Sherpa to dzianina jednobarwna dostępna w szerokim wachlarzu odcieni oraz cięższa niż inne dzianiny. Zwykle bywa nazywana sztucznym kożuszkiem, futerkiem, "misiem". 
• Dresówka - Dzianiny dresowe produkuje się z przędz bawełnianych z domieszkami sztucznych i syntetycznych włókien. Dzianina dresowa jest elastyczna, charakteryzuje się również tym, że zapewnia bardzo dobrą cyrkulację powietrza, co w pozwala jej w ciepłe dni izolować od ciepła, z kolei, kiedy jest zimno, doskonale ogrzewać.
• Softshell - materiał wielowarstwowy o właściwościach wiatrochronnych, oddychających oraz w pewnym zakresie wodoodpornych
• Stretch - tkaniny elastyczne (rozciągliwe) z dodatkiem spandexu (lycry) lub PBT. 
• Popelina - mocna tkanina o splocie płóciennym przypominająca ryps. Popelina może być wyprodukowana z bawełny, jedwabiu, wełny, wiskozy, poliestru lub mieszanki włókien. Używana głównie na koszule robocze i firmowe oraz bluzki i koszule damskie.
• Gabardyna - tkaniny wytwarzane z rożnego rodzaju materiałów których charakterystyczną cechą jest diagonalna struktura (przędza czesankowa o charakterystycznym skośnym splocie). Gabardynę tka się z wełny, bawełny, wiskozy, włókien syntetycznych lub mieszanek włókien. Wygodę i ładny wygląd zapewnia domieszka elastanu. Przeznaczona jest głównie do szycia spodni, mundurów wojskowych, strażackich, leśników, myśliwych oraz marynarek i płaszczy. Charakteryzuje się dużą wytrzymałością na uszkodzenia mechaniczne tarcie. Gabardyna poprzez swoją grubość i gęstość tkania jest bardzo mięsista, nie mnąca, łatwa w konserwacji poprzez możliwość prania w pralce w temperaturze do 40°C .
• Sztruks - gruba tkanina bawełniana pokryta różnej szerokości aksamitnymi prążkami. Jako tkanina, sztruks jest uważany za trwały materiał  (wytrzymałość na rozdarcia), jest jednak mało odporny na przetarcia. Z sztruksu szyje się głównie wysokiej jakości spodnie robocze i kamizelki letnie i ocieplane. Zaletą ubrań sztruksowych jest to iż sprawdzają się w okresie jesienno/zimowym.   
• Moleskin - stuprocentowa tkanina bawełniana, która imituje skórę. Ma splot atłasowy, jest gruba i mocna, ale miękka i przyjemna w dotyku. Dzięki swojej strukturze jest podobna do aksamitu. Jej istotną cecha jest to, że jest trudno przemakalna. Moleskin impregnowany aperturą ogniotrwałą, służy do produkcji kombinezonów dla spawacza.
• Drelich - mocna, gruba tkanina  wykonana w splocie diagonalnym.
  • Drelich bawełniany - tkanina wykonana z przędzy bawełnianej, w splocie diagonalnym (skośnym). Charakteryzuje się dużą odpornością wybarwienia oraz wysoką  odpornością na tarcie i uszkodzenia mechaniczne. Drelichy bawełniane to tkaniny o dużej gramaturze i gęstym splocie. Aby otrzymać dużą wytrzymałość tkanin drelichowych stosuje się z reguły przędze wielokrotne, duże liczności obu układów przędz, sploty głównie czteronitkowe skośne, niekiedy atłasowe. Gramatura tkaniny waha się między 220 i 380 g/m² Maksymalna temperatura prania 40-60 ^o C oraz kurczliwość 2-4%. Z drelichu bawełnianego z apreturą trudnopalną PROBAN szyje się ubrania ochronne dla spawaczy.
    • Denim (dżins) - odmiana drelichu bawełnianego. Popularne ubrania i spodnie jeansowe noszone na co dzień różnią się znacznie od odzieży roboczej szytej z denimu. Robocza odzież dżinsowa ma większą wytrzymałość i trwałość kolorów oraz wykonana jest z tkanin certyfikowanych i spełnia odpowiednie normy BHP.
  • ​Drelich bawełniano-poliestrowy - Drelich z przewagą bawełny np 80% Bawełna 20% Poliester
  • Drelich poliestrowo-bawełniany - Drelich z przewagą poliestru np 65% Polieter, 35% Bawełna
• Płótno -  tkaniny wykonane w splocie płóciennym
  • Flanela (flanela koszulowa) - materiał bawełniany przeznaczony do szycie koszul roboczych. Dwustronne drapanie powoduje, iż tkanina flanelowa jest miękka i miła w dotyku, a co za tym idzie komfortowa w użytkowaniu. Dobra flanela koszulowa charakteryzuje się odpowiednia gramaturą czyli co najmniej 165 g/m², wytrzymałością na tarcie i uszkodzenia mechaniczne oraz  kurczliwością do 3-4% w praniu wodnym w temperaturze 40⁰C. Trwały charakterystyczny wzór otrzymuje się dzięki technologi barwienia a następnie druku reaktywnego.
  • CANVAS - tkaniny bawełniane, bawełniane z domieszką poliestru lub poliestrowo-bawełniane o charakterystycznym mocnym i gęstym splocie przypominającym malarskie płótno (splot płócienny). Charakteryzują się wysoką wytrzymałością mechaniczną (duża wytrzymałość na rozciąganie), trwałością, przewiewnością i odpornością na wodę. Niektóre tkaniny typu Canvas posiadają właściwości ognioodporne. Ubrania z tkaniny typu Canvas mają średnie i wysokie gramatury rzędu 270-320 g/m²
  • Brezent - ​ciężka tkanina bawełniana, lniana lub wykonana z domieszkami włókien syntetycznych. Splot rypsowy, gramatura ok 400-700 g/m². Brezent może być surowy, w kolorze naturalnym lub barwiony, impregnowaney wodoodporne, przeciwgnilne, ognioodporne. Brezenty znajdują zastosowanie przede wszystkim w produkcji odzieży specjalnej, namiotów, plandek, pokrowców, plecaków, kurtyn, osłon stanowisk pracy czy ciągów technologicznych. 
• Beaver - tkanina typu Beaver wodo i olejoochronna przeznaczona na ubrania robocze dla branży budowlanej, samochodowej, leśnictwa i ogrodnictwa. Dzięki procesowi tkania dwuwarstwowego (bawełna jest od wewnątrz a poliestru na zewnątrz splotu) tkanina ma podwyższoną odporność na zabrudzenia i zmienne warunki atmosferyczne. Skład: 60% bawełna, 40% poliester lub 50% bawełna, 50% poliester. Gramatura: ok. 250 g/m2
• Beaver Nylon - ciężka, trwała tkanina o działaniu hydrofobowym, dzięki czemu szczególnie nadaje się do praktycznej odzieży wierzchniej takiej jak kurtki robocze i elementy bluz roboczych. Warstwa zewnętrzna materiału składa się głównie z poliamidu, natomiast warstwa wewnętrzna z bawełny. Struktura materiału dodatkowo zwiększa odporność na zabrudzenia, jednocześnie zapewniając użytkownikowi komfort noszenia odzieży.
• Rip-Stop - Tkanina o charakterystycznej fakturze kratki (6 mm x 6 mm). Została wzmocniona poprzez dodanie w stałych odstępach mocniejszego włókna, co zapobiega rozdzieraniu się materiału. Tkanina ta nie pruje się i nie strzępi nawet po uszkodzeniu miejscowym. Do produkcji odzieży roboczej wykorzystuje się  najczęciej Ripstop mieszany – tkaninę na bazie włókien naturalnych (baza) i syntetycznych (wzmocnienie).
  • Rip-Stop Nylon mocny, oddchający materiał wykorzystywany do produkcji ubrań dla rybaków i myśliwych, plandek, pokrowców. Poza wytrzymałością charakteryzuje się niewielką wagą i jest wodoodporny. Po dodatkowej impregnacji świetnie nadaje się również do produkcji ubrań roboczych. 
  • Rip-Stop Poliester charakteryzuje się większą wodoodpornością niż ripstop nylon, jest odporniejszy na promienie słoneczne ale jest słabszy niż Ripstop Nylon i nie jest przewiewny.
• Poliester 600D - Materiał wykonany w całości z poliestru, z dodatkowym pokryciem PVC lub poliuretanem. Ten rodzaj tkaniny cechuje odporność na przetarcia, otarcia oraz działania mechaniczne. Tkanina cechuje się mniejszą wytrzymałością na rozdarcie i przetarcie od poliamidu (CORDURA® DuPont), ale jest lżejsza, odporna na działanie promieniowania UV oraz płowienie kolorów. Inna nazwa Oxford 600D.
• Nylon balistyczny - gruba, mocna, nylonowa tkanina do wielu zastosowań tkana z przędzy nylonowej o różnej gęstości liniowej, takich jak 840 denier i 1680 denier. Podwójny splot tkaniny denier 1050 jest najmocniejszą i najbardziej wytrzymałą tkaniną do tego poziomu wagi denier. Obecnie jest to najtwardszy rodzaj nylonu dostępny na rynku. Termin „balistyczny” pochodzi od materiału używanego przy produkcji kamizelek kuloodpornych. Nylon balistyczny jest trudny do farbowania występuje często w czarnych lub ciemnych kolorach.
• CORDURA® to nazwa dla rodziny bardzo wytrzymałych tkanin. Tkana jest z wytrzymałych na przetarcie i zerwanie włókien, przeważnie nylonowych (poliamid 6.6). Klasyczna CORDURA® jest tkaniną o splocie płóciennym utkaną z wytrzymałych włókien nylonowych wykończonych wodoodpornie i powleczonych warstwą poliuretanu bądź poliakrylu. Cechuje się dużą wytrzymałością na rozerwanie i przetarcie. W razie nacięcia nie będzie się dalej pruć. CORDURA® występuje w dwu gramaturach Cordura® 1000D oraz Cordura® 500D która jest lżejsza i bardziej miękka oraz łatwiejsza do laminowania zapewniającego wodoodporność. W porównaniu z nylonem balistycznym Cordura posiada nieco wyższą odporność na ścieranie, podczas gdy nylon balistyczny ma większą wytrzymałość na rozciąganie i rozdarcie. W przeciwieństwie do nylonu balistycznego, Cordura składa się z szeregu włókien naśladujących te występujące w naturalnych tkaninach, takich jak bawełna. CORDURA® jest:
  • 2x bardziej wytrzymała od standardowego nylonu
  • 3x bardziej wytrzymała od poliestru
  • 10x mocniejsza od bawełny
• ​Dyneema®  - włókno będące „odmianą” polietylenu o wytrzymałości prawie dwukrotnie większej od kevlaru. Materiały z udziałem tego włókna wykorzystuje się do szycia odzieży antyprzecięciowej min. dla pilarzy.
• Tkaniny multiochronne - certyfikowane tkaniny spełniające wiele wymagań odnośnie odzieży ochronnej. Profesjonalna odzież multiochronna jest przeznaczona zwłaszcza dla pracowników pracujących na dużych budowach o intensywnym ruchu rożnego rodzaju maszyn budowlanych. Tkaniny multiochronne to materiały jednocześnie antystatyczne, odporne na działanie kwasów, trudnopalne, odblaskowe. 
• Tkaniny i dzianiny aramidowe
  • ​KEVLAR®  syntetyczny para-amidowy, lekkim i trwałym włóknem należącym do tworzyw sztucznych utwardzanych termicznie. Materiały z włókna Kevlar są elastyczne, odporne na przecięcie i przedziurawienie oraz na wysoką temperaturę.
  • NOMEX® to opracowane w latach 60. XX w. przez firmę DuPont syntetyczne włókno aramidowe (aromatyczny poliamid), odporne na gorąco i płomień, zawierające co najmniej 5% Kevlaru i opatentowane włókna antystatyczne. Odzież zawierająca włókna NOMEX® jest odporna na ścieranie, na oleje przemysłowe, rozpuszczalniki i chemikalia, nie traci wilgotności nawet w suchym otoczeniu. Materiał Nomex jest odpowiedni do produkcji odzieży dla straży pożarnej.
  • Kermel® to opracowana przez firmę Kermel rodzina włókien aramidowych o podwyższonej odporności na działanie ognia i temperatury. Wykorzystywany jest do szycia trudnopalnej odzieży bojowej oraz strażackiej i akcesoriów. W zależności od odmiany i miejsca zastosowania Kermel może być wykorzystywany w połączeniu z innymi rodzajami materiałów – w postaci mieszanek z włóknami wiskozowymi lub z membranami paroprzepuszczalnymi. Jego zastosowanie w odzieży ochronnej zapewnia przede wszystkim zwiększoną ochroną przed czynnikami niebezpiecznymi, takimi jak działanie podmuchu eksplozji i wynikającego z niego promieniowania cieplnego, płomieni. Kermel w pewnym stopniu zabezpiecza użytkownika przed oddziaływaniem chemikaliów. Włókno Kermel jest naturalnie niepalne, zapewnia maksymalną ochronę przed bardzo wysokimi temperaturami (do 1000 ^o C) przez krótki czas, gwarantuje termostabilność czyli spójność ubrania, co umożliwia ucieczkę z miejsca zagrożenia. Włókno wystawione na działanie bardzo wysokich temperatur nie topi się i nie płonie, lecz powoli zwęgla; nie pozwala  na rozprzestrzenianie się ognia. Gwarantuje bardzo dobrą  izolację termiczną, wytrzymałość mechaniczną, wyjątkową wygodę, jakość wyglądu (włókno nie mechaci się nawet po długim okresie codziennego użytkowania) oraz trwały kolor.  Niepalność włókna jest jego cechą stałą wynikającą ze struktury chemicznej – zawiera wysoką liczbę struktur aromatycznych oraz połączenia podwójnymi wiązaniami. Wyjątkowość tego włókna polega na połączeniu maksymalnej ochrony przed ogniem bez utraty walorów komfortowych.

---

Waga (gramatura) materiałów 

• Ubrania robocze bardzo lekkie (przede wszystkim odzież medyczna i gastronomiczna) - spodnie i bluzy, fartuchy, koszule i koszulki o gramaturze 160/200 g/m². Najniższe gramatury specjalistycznych tkanin poznaczonych na ubrania robocze mają tkaniny poliestrowe o gramaturze 80/100 g/m².
• Ubrania robocze lekkie - spodnie i bluzy o gramaturze 240/250 g/m²
• Ubrania robocze standardowe - spodnie i bluzy o gramaturze 260/270 g/m²
• Ubrania robocze ciężkie - spodnie i bluzy o gramaturze 280/290 g/m²
• Ubrania robocze i ochronne bardzo ciężkie (i mocne) - spodnie i bluzy o gramaturze 300/320/350/375 g/m². Najcięższe drelichy bawełniane na odzież roboczą przeznaczoną dla spawaczy mają 380 g/m² zaś przemysłowe jeansy bawełniane z których szyje się jeansowe spodnie robocze mogą mieć nawet 450 g/m² 

---

Rodzaje tkanin i dzianin oraz rodzaje splotów włókien z jakich wykonuje się materiały przeznaczone na ubrania robocze.

Rodzaje materiałów włókienniczych i ich splotów 

• Tkaniny - tkanina powstaje poprzez podwójny układ nitek osnowy i wątku, które przeplatają się ze sobą wedle ustalonego splotu. W tkaninach możemy wyróżnić trzy podstawowe sploty: płócienny, skośny i atłasowy. ​
  • Splot płócienny (Canvas) - przykłady: flanela, płótno, rip-stop, Cordura
    • Splot rypsowy - przykłądy: brezent, oxford. 
    • Splot panama
  • Splot skośny (diagonalny, Twill) - przykłady: drelich, gabardyna, dżins
    • Twill/diagonal
  • Splot atlasowy (satynowy) 

• Dzianiny - dzianina powstaje z jednej nitki. Formuje się ją w oczka, by mogła stworzyć prostopadłe, łączone ze sobą rzędy. Najczęściej dzianiny używa się w swetrach, skarpetkach, rękawiczkach czy czapkach. Dzianiny stosowane są w roboczych bluzach dresowych, polarowych i t-shirtach. Główną zaletą dzianin jest ich elastyczność, dopasowywanie się do kształtów sylwetki oraz miękkość.

---

Kolory ubrań roboczych  

Na rynku jest obecna bardzo dużą ilość różnorodnie kolorowej odzieży roboczej. Najbardziej typowy kolor ubrań to niebieski (CPN), granatowy oraz zielony. Skodyfikowanie i ujednolicenie jeśli chodzi o kolor najczęściej występuję w odzieży roboczej dla pracowników dużych firm oraz przede wszystkim firm związanych z obsługa serwisową infrastruktury wodnokanalizacyjnej, gazowej, elektroenergetycznej itp. Nie zawsze firmy dobierają odzież roboczą pod kontem kolorów ale przyjęło się kilka charakterystycznych kolorów cechujących konkretne stanowiska pracy. 

• białe ubrania robocze - przeznaczone są zwłaszcza dla piekarzy oraz dla malarzy i tynkarzy. Biały jest także podstawowym kolorem odzieży medycznej i laboratoryjnej.
• czerwone, pomarańczowe lub żółte fluorescencyjne (HI-VIS) ubrania robocze - przeznaczone zwłaszcza dla drogownictwa ale również dla osób zajmujących się pielęgnacja zieleni miejskiej i firmach komunalnych oraz w przypadku koloru czerwonego dla ratowników medycznych i górskich. Odzież o podwyższonej widoczności prócz jaskrawego koloru materiału posiada również odpowiednie pasy odblaskowe określone w normie.
• żółte, czarne lub ciemnogranatowe jest ubranie specjalne dla Straży Pożarnej (jest to określone w stosownym Rozporządzeniu)
• czarne, ciemno niebieskie (granatowe), ciemno szare ubrania robocze - odzież robocza w ciemnych kolorach wybierana jest głównie z powodów praktycznych przez pracowników którzy mają do czynienia z substancjami i warunkami pracy które powodują brudzenie odzieży na ciemne kolory. Ciemny kolor ma tytaj za zadanie zamaskować np plamy oleju na ubraniach dla mechaników samochodowych czy też zużycie odzieży dla spawacza. Z drugiej strony w przypadku odzieży spawalniczej wiele zależny od rodzaju materiału z jakiego jest uszyta. Skórzana odzież spawalnicza zwykle występuje w charakterystycznym kremowo żółtym, białym lub brązowym kolorze skóry dwoinowej albo w przypadku fartuchów przednich dla spawaczy z skóry licowej barwionej na kolor czarny. 
• jasno szare, khaki, jasno beżowe - odzież robocza w jasnych kolorach zwykle jest preferowana i zalecana dla pracowników pracujących latem na powietrzu. Szczególnie dotyczy to pracowników pracujących w pełnym słońcu gdzie ciemna odzież szybciej się nagrzewa np dekarzy, budowlańców wykonujących ocieplenia, operatorów żurawi, kierowców ciężarówek, pracowników wykonujących prace na wysokości  itp. 
• zielona odzież robocza - firmy zajmujące się ogrodnictwem i rolnictwem.

---

Wykończenie tkanin przeznaczonych na odzież roboczą.

• apretura - ipregnacja tkanin. Dzięki apreturom tkaniny mogą uzyskiwać, elastyczność, wodoodporność, niepalność
• laminowane - pokrywanie powierzchni tkanin laminatem lub mocne zgrzewanie dwóch, trzech lub więcej materiałów dla uzyskania dodatkowych odporności i właściwości. Laminanty wykonuje się min z membraną PES, PU lub PTFE.

 

• Wodoodporne wykończenie tkanin
• Olejoodporne wykończenie tkanin
• Ognioodporne wykończenie tkanin
  • ​Impregnacja PROBAN® - impregnacja wykonywana dla tkanin bawełnianych (ubrania trudnopalne) i tkanin bawełnianych z domieszka włókna węglowego (ubrania trudnopalne antyelektrostatyczne). Impregnacja traci właściwości wraz z kolejnymi praniami - producent tkaniny określa ścisłą ilość możliwych prań oraz wymagane warunki prania odzieży trudnopalnej z bawełny impregnowanej apreturą PROBAN.
• Fluorescencyjne wykończenie tkanin
• Plamoodporne wykończenie ​tkanin
  • Texpel  - Apreturą teflonowa (zawiera teflon) - trwałe wykończenie plamoodporne i oddychające, jest wytrzymałe na plamy, chroni przed wsiąkaniem płynów w głąb materiału. Płynne zanieczyszczenia zatrzymują się na powierzchni materiału i spływają.
• Antybakteryjne wykończenie tkanin
• Sanforyzacja (wykurczanie, dekatyzacja) - proces wykończenia tkanin, który polega na przepuszczeniu tkaniny przez odpowiednią maszynę składającą się m.in. z podgrzewanego bębna oplecionego gumą (na którym następuje właściwe wykurczenie materiału), powoduje to zmniejszenie kurczliwości tkanin w trakcie normalnego ich użytkowania. Nadanie odpowiedniej kurczliwości jest trwałe i małozmienne.

---

Wykończenie dzianin przeznaczonych na odzież robocza i firmową 

 

• wykończenie antypilingowe
• wykończenie silikonowe
• wykończenie hydrofobowe​

---

Elementy gotowej odzieży roboczej i ochronnej 

• nakrycia głowy
  • czapki z daszkiem
  • czapki zimowe 
• kombinezony
• ogrodniczki lub spodnie do pasa
• bluzy
• płaszcze i kurtki 
• kamizelki i bezrękawniki
• fartuchy 
• koszulki i koszule robocze 

---

---

Krój ubrań roboczych 

Rodzaje kieszeni i uchwytów w spodniach roboczych

• kieszenie płaskie - idealne na niewielkie przedmioty. Spodnie o kroju ergonomicznym i ekonomicznym którym głównym celem jest wygoda pracy. Spodnie z płaskimi kieszeniami nadają się dla 
  • kierowców i operatorów maszyn i urządzeń
  • magazynierów i pracowników logistyki
  • tynkarzy wykonujących tynki maszynowe 
  • malarzy i lakierników pod warunkiem pracy w kombinezonach jednorazowych  
  • posadzkarzy i brukarzy
  • spawaczy 
  • pracowników przemysłu spożywczego
• kieszenie przestrzenne i kieszenie odpinane - mniej lub bardziej pojemne wielofunkcyjne kieszenie które pomieszczą więcej przedmiotów. Spodnie o kroju ukierunkowanym na magazynowanie i przymocowywanie do spodni niezbędnych w pracy narzędzi i niewielkich przedmiotów. Spodnie z licznymi kieszeniami przestrzennymi i uchwytami na narzędzia nazwane bywają też spodniami monterskimi ze względu na to iż skierowane są głównie dla pracowników zajmujących montażem. Spodnie takie są bardziej uniwersalne od spodni z płaskimi kieszeniami nadają się na większość stanowisk pracy a szczególnie dla:
  • betoniarzy, zbrojarzy i murarzy
  • elektryków, elektromonterów i elektromechaników
  • cieśli i dekarzy
  • monterów konstrukcji stalowych, stolarki budowlanej, sieci i instalacji 
  • serwisantów
  • mechaników samochodowych oraz mechaników maszyn i urządzeń przemysłowych i rolniczych

---

Nici z których szyje się odzież roboczą. 

• nici bawełniane nabłyszczane (merceryzowane) - nici wykańcza się przez napawanie apreturą sklejającą i usztywniającą (krochmalenie), dzięki czemu nici są mocne, gładkie i sztywne (cechy te znikają po praniu)
• nici poliestrowe – są wyrabiane z włókien poliestrowych ciągłych i odcinkowych; pod względem wielu cech jakość przewyższają nici z surowców tradycyjnych. Mają gładką powierzchnię, dużą odporność na tarcie, odporność na czynniki atmosferyczne, są wytrzymałe na rozciąganie. Wadą ich jest to, że na skutek właściwości termicznych ulegają topnieniu w wyższych temperaturach. Nici poliestrowe wykorzystuje się w nadrukach z hafu komputerowego.
• nici rdzeniowe (poliestrowe w oplocie bawełnianym) – mają rdzeń utworzony z włókien poliestrowych ciągłych, a oplot z przędzy bawełnianej; poliestrowy rdzeń, nadaje niciom dużą wytrzymałość, odpowiednie wydłużenie i skurcz bardzo zbliżony do stopnia kurczliwości tkaniny, oplot bawełniany chroni rdzeń syntetyczny przed topnieniem;
• nici aramidowe (Kevlar®, Nomex®) - nici wytrzymują wysokie temperatury, są trudnopalne i nie topią się, mają właściwości samogaszenia (oddalone od źródła ognia). Odznaczają się dużą wytrzymałością na środki alkaliczne,
• nici rdzeniowe (stalowe w oplocie aramidowym)